เคยรู้สึกว่าเทคโนโลยี AI เข้ามาเปลี่ยนชีวิตการทำงานของเราไหม ไม่ว่าจะเป็น ChatGPT, Gemini หรือเครื่องมือ AI อื่น ๆ ที่ช่วยให้เราทำงานได้ง่ายขึ้น เช่น การลดเวลาทำงานซ้ำซาก (Routine Tasks) ลงถึง 60-70% ในปี 2023 องค์กรที่ใช้ Generative AI ในกระบวนการทำงานหลักสามารถประหยัดเวลาและทรัพยากรได้อย่างมหาศาล
สถานการณ์ปัจจุบัน: ทำไม AI ถึงสำคัญ?
AI ไม่ใช่แค่ “เทรนด์” อีกต่อไป แต่เป็น “ความจำเป็น” สำหรับธุรกิจที่ต้องการเติบโตในยุคดิจิทัล สถิติแสดงให้เห็นว่าการใช้งาน Generative AI เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว และหากองค์กรยังคงทำธุรกิจแบบเดิม ๆ โดยไม่ปรับตัว ก็อาจถูกทิ้งไว้ข้างหลังโดยคู่แข่ง
ลองนึกภาพว่า AI เปรียบเสมือน “เครื่องมือ” ที่ช่วยให้เราทำงานได้เร็วขึ้น ฉลาดขึ้น และมีประสิทธิภาพมากขึ้น แต่คำถามคือ เราจะใช้เครื่องมือนี้อย่างไรให้เหมาะสมกับองค์กรของเรา?
แนวทางหลักในการก้าวเดินในโลกของ AI
- การก้าวเดินอย่างมั่นคง (AI-steady pace) เหมาะสำหรับองค์กรที่มีเป้าหมายใช้ AI ที่ไม่ใหญ่มาก เน้นพัฒนาช้าและมั่นคง เช่น องค์กรภาครัฐหรือองค์กรขนาดเล็กที่ทรัพยากรจำกัด
- การก้าวเดินอย่างรวดเร็ว (AI-accelerated pace) เหมาะสำหรับองค์กรที่มีเป้าหมาย AI ที่ยิ่งใหญ่กว่า หรืออยู่ในอุตสาหกรรมที่กำลังถูก AI เปลี่ยนแปลงอย่างมาก เพื่อสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขัน มักจะเลือกเส้นทางนี้ เช่น องค์กรเอกชนหรืออุตสาหกรรมขนาดใหญ่
สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจว่า AI จะส่งผลต่อองค์กรของคุณอย่างไร และเตรียมพร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น
การก้าวเดินอย่างรวดเร็ว นั้น นอกจากมีเป้าหมายแล้ว หากต้องการผลลัพธ์ที่ชัดเจน จากผลสำรวจของ Gartner ในปี 2024 พบว่า CIO เน้นผลลัพธ์โครงการ Gen AI 3 ประเภท
ผลลัพธ์โครงการ Gen AI 3 ประเภท
- ปรับปรุงประสิทธิภาพระดับบุคคล (50 % ของโครงการ)
- ปรับปรุงประสิทธิภาพการดำเนินงาน (30 % ของโครงการ)
- ปรับปรุงประสิทธิภาพระดับธุรกิจ (20 % ของโครงการ)
ทั้ง 3 อย่างนี้ เปรียบเสมือนการบริหาร Portfolio แบ่งการลงทุนหลายด้าน เพื่อเสริมสร้างศักยภาพของพนักงาน ปรับปรุง ROI และยกระดับธุรกิจด้วยนวัตกรรมจาก GenAI และมองความผันผวนของค่าใช้จ่าย AI เพราะค่าใช้จ่ายของการใช้งาน AI มีขึ้น ๆ ลง ๆ ตามตลาดและกำลังการซื้อขายของแต่ละบริษััท
Zone of deep productivity
องค์กรต้องหา “โซนแห่งผลิตภาพเชิงลึก” (Zone of deep productivity) เป็นพื้นที่ที่พนักงานจะได้รับประโยชน์สูงสุดจาก GenAI
- งานที่มีความซับซ้อนน้อย ควรเน้นการใช้ AI ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพกับพนักงานที่ยังไม่มีประสบการณ์
- งานที่มีความซับซ้อนสูง ควรใช้ AI เสริมศักยภาพพนักงานที่มีประสบการณ์ให้สามารถทำงานได้ดียิ่งขึ้น
AI Tech Sandwich
ในขณะเดียวกัน ก็ต้องสร้างระบบจัดการข้อมูลที่ซับซ้อน เพื่อรวมข้อมูลที่มีโครงสร้างและไม่มีเข้าด้วยกัน การใช้ AI จากทุกแหล่งที่มา ทั้งที่ฝังอยู่ในแอปพลิเคชัน (Embedded AI), ที่สร้างขึ้นเอง (Built AI), และแต่ละแผนกนำมาใช้เอง (BYOAI), ซึ่งจะทำให้เกิดเป็น AI Tech Sandwich ขึ้นมา
AI Tech Sandwich ก็คือ แนวคิดการจัดการ AI ในองค์กรที่ CIO ต้องสร้างขึ้นมา เพื่อสามารถใช้งาน AI ให้เกิดความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ เปรียบเสมือนขนมปังที่มีไส้หลากหลาย ช่วยให้องค์กรปรับตัวได้ง่ายขึ้น
องค์ประกอบหลักของ AI Tech Sandwich 3 ส่วน:
- Top Layer (ชั้นบน)
– Embedded AI: AI ที่มาพร้อมกับซอฟต์แวร์ที่เราใช้อยู่แล้ว
– BYO AI (Bring Your Own AI): AI ที่แต่ละแผนกนำมาใช้เอง
– Data Everywhere (ข้อมูลจากทุกที่): ประกอบด้วย Structure Data และ Unstructure Data ทั้งหมดในองค์กร - Middle Layer (ชั้นกลาง)
– TRiSM (Trust, Risk, and Security Management) ซึ่งเปรียบเสมือน “ซอสพิเศษ” ที่คอยกำกับดูแลและควบคุม AI ด้านความเชื่อใจ ความเสี่ยงและการจัดการความปลอดภัย - Bottom Layer (ชั้นล่าง)
– Built AI: AI ที่ทีม IT และ data science สร้างขึ้นใช้ในองค์กร
– Centralized Data: ข้อมูลที่ฝ่าย IT และ Data Analytics จัดการ
TRiSM มี 2 รูปแบบ:
- AI Steady Pace สำหรับองค์กรที่เริ่มใช้ AI ยังไม่มาก สามารถใช้คณะกรรมการกำกับดูแลและกำหนดแนวทางปฏิบัติได้ เพื่อจัดการทรัพยากรและแบ่งปันความรู้
- AI Accelerated Pace สำหรับองค์กรที่ใช้ AI มากขึ้น ต้องใช้เทคโนโลยี TRiSM เข้ามาช่วย เพื่อให้สามารถควบคุม AI ได้อย่างอัตโนมัติและปลอดภัย
ตลาดสำหรับเทคโนโลยี TRiSM เคลื่อนที่รวดเร็ว เปลี่ยนแปลงตลอด ประกอบกับ มีความซับซ้อน และการเกิด AI Agents ที่ถูกฝึกมา เพื่อควบคุมพฤติกรรมของ AI เช่น
ตัวอย่าง ตลาด TRiSM ที่เปลี่ยนแปลงเร็ว
บริษัท Guardian Agents ที่ Pacific Northwest National Laboratory
Brian Abrahamson หัวหน้าฝ่ายดิจิทัลของบริษัทนี้ บอกว่า พวกเขาสร้าง AI Agents เพื่อเป็นผู้ช่วยวิจัย ที่ตรวจสอบความถูกต้อง ความเหมาะสมและ ปฎิบัติหน้าที่ตามกฎระเบียบของบริษัท
บางบริษัทที่เล็ก หากเลือก AI Steady Pace อาจจะใช้ระยะเวลานานในการสร้าง AI Tech Sandwiches
จึงมี Archetypes of AI Tech Sandwiches เพื่อเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้าง AI Tech Sandwiches ให้เหมาะกับความต้องการและทรัพยากรขององค์กร
ความหมาย Archetypes of AI Tech Sandwiches
Archetypes of AI Tech Sandwiches หรือรูปแบบของ AI Tech Sandwich มีหลายแบบให้เลือก ขึ้นอยู่กับขนาดและเป้าหมายของแต่ละองค์กร:
Archetypes of AI Tech Sandwiches 3 แบบ
- Vendor-packaged sandwich: เหมาะสำหรับองค์กรขนาดกลางที่ไม่ทีม AI ใหญ่มาก เน้นใช้ AI ที่มากับซอฟต์แวร์
- TRiSM-rich sandwich: เหมาะสำหรับองค์กรที่ต้องมีการควบคุมสูง เช่น ภาครัฐ เน้น TRiSM ที่เข้มงวด แต่จำกัด BYOAI เพราะอาจนำความเสี่ยงที่ไม่จำเป็นมาให้กับองค์กร
- Deluxe sandwich: เหมาะสำหรับองค์กรขนาดใหญ่ที่ต้องการเป็นผู้นำด้าน AI มีครบทุกอย่าง ทั้ง AI ที่สร้างเอง BYOAI, Embedded AI, TRiSM ที่แข็งแกร่ง และความสามารถในการใช้ข้อมูลทุกรูปแบบ
เมื่อ AI เข้ามาเปลี่ยนชีวิตการทำงาน พนักงานแต่ละคนมีท่าทางไม่เหมือนกัน บางคนชอบ เพราะทำงานง่ายขึ้น องค์กรต้องจัดการกับผลกระทบเหล่านี้ให้ดี โดยให้พนักงานมีส่วนร่วมในการออกแบบบทบาทใหม่ๆ และใช้ AI ช่วยลดงาน Routine เพื่อให้พนักงานมีเวลาไปโฟกัสกับงานที่สร้างคุณค่า เช่น สร้างความสัมพันธ์กับลูกค้า
การเตรียมความพร้อมสำหรับอนาคต
แนวโน้มของ AI ในปี 2025 ที่กำลังเกิดขึ้น เช่น ผู้นำต้องเตรียมรับมือกับ EU AI Act ด้านสิทธิขั้นพื้นฐาน ความปลอดภัย และความโปร่งใส เพื่อจัดการความเสี่ยง เพิ่มความปลอดภัยของระบบ AI
สำหรับองค์กรที่ก้าวหน้ากว่า อาจเริ่มทดลองใช้ AI Agents ที่ทำงานแทนมนุษย์ได้มากขึ้น แต่ต้องไม่ลืมใส่ใจด้านมนุษยธรรมและข้อมูลที่อาจผิดพลาด จากอาการหลอน (Hallunication) ไปด้วย
สุดท้าย AI คือ กลยุทธ์และความอยู่รอดของธุรกิจ ถ้ายังไม่เริ่มปรับตัวและทำความเข้าใจ AI องค์กรอาจเจอความท้าทายหนัก! ดังนั้น อย่าประมาท เริ่มศึกษาทำความเข้าใจ AI อย่างจริงจัง เพื่อให้ธุรกิจเติบโตและแข่งขันได้ในยุคที่ AI กำลังเปลี่ยนโลก
ข้อสรุป:
CIO ต้องเอา AI มาใช้ให้ได้ผลจริงและปลอดภัย การเลือกจังหวะว่าจะวิ่งช้าๆ (AI-Steady) หรือ ซิ่งเต็มสปีด (AI-Accelerated) จะคำนึงถึงธุรกิจ เทคโนโลยี และพฤติกรรม ด้วยการสร้าง AI Tech Sandwich ที่มี TRiSM เป็นไส้กลาง ซึ่งจะช่วยตอบโจทย์ความต้องการในองค์กร และองค์กรใหญ่ที่อยากจัดเต็มก็มี Deluxe Sandwich ให้เลือก ถ้าอยากปังในยุค AI ต้องวางแผนดีๆ แล้วลงมือทำเลย!
Source:
McKidsney, Figure 1, Figure 2, Figure 3, EU AI Act, กฎหมายคุม AI EU เริ่มที่แรก, Pacing Yourself in the AI Races
